Nếu Paro Dzong là viên ngọc kiến trúc trấn giữ cửa ngõ thung lũng, thì Thimphu Dzong (hay còn gọi là Tashichho Dzong) chính là trái tim đang đập nhịp nhàng của cả Vương quốc Bhutan. Không chỉ là một công trình kiến trúc đồ sộ, nơi đây còn là biểu tượng tối thượng của quyền lực, nơi đặt Ngai vàng Hoa Cúc của Đức Vua và là trụ sở mùa hè của Hội đồng Tăng già Trung ương.

Nằm uy nghi bên bờ sông Wang Chhu, giữa thung lũng thủ đô lộng gió, Thimphu Dzong toát lên vẻ đẹp của sự tĩnh lặng, tôn nghiêm nhưng đầy uy quyền. Đối với bất kỳ du khách nào muốn tìm hiểu sâu về thể chế chính trị và đời sống tâm linh của đất nước Rồng Sấm, đây là điểm đến không thể bỏ qua.

Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng giải mã lịch sử thăng trầm, kiến trúc độc bản và những bí mật bên trong bức tường trắng xóa của Thimphu Dzong – pháo đài nổi tiếng nhất Bhutan.

Thimphu Dzong hay Tashichho Dzong: Hiểu đúng về tên gọi

Rất nhiều du khách quốc tế quen gọi nơi này là Thimphu Dzong (Pháo đài Thimphu) vì nó nằm ngay tại thủ đô. Tuy nhiên, tên chính thức và đầy đủ ý nghĩa của nó là Tashichho Dzong.

Trong tiếng Bhutan, “Tashichho” có nghĩa là “Pháo đài của Tôn giáo Vinh quang” (Fortress of the Glorious Religion). Cái tên này phản ánh chính xác vai trò kép của công trình: vừa là trung tâm hành chính của chính phủ Hoàng gia, vừa là trung tâm tôn giáo đầu não.

Khác với các Dzong khác thường nằm chênh vênh trên đỉnh đồi để phòng thủ, Thimphu Dzong tọa lạc ngay giữa thung lũng, bên cạnh tòa nhà Quốc hội và cung điện Hoàng gia, tạo nên một quần thể kiến trúc quyền lực nhất đất nước.

Lịch sử: Từ pháo đài nhỏ đến biểu tượng quốc gia

Lịch sử của Thimphu Dzong là một câu chuyện dài về sự tái sinh. Ít ai biết rằng, công trình tráng lệ chúng ta thấy ngày nay không phải là phiên bản gốc đầu tiên.

Những viên gạch đầu tiên

Năm 1216, Lạt ma Gyalwa Lhanangpa đã xây dựng một pháo đài tên là Dho-Ngen Dzong (Pháo đài Đá Xanh) trên ngọn đồi nơi Dechen Phodrang tọa lạc ngày nay. Sau đó, vào thế kỷ 17, Zhabdrung Ngawang Namgyal – người thống nhất Bhutan – đã tiếp quản và đổi tên thành Tashichho Dzong.

Sự di dời và mở rộng

Vị trí ban đầu của pháo đài quá nhỏ hẹp. Vào năm 1771, pháo đài được di dời xuống thung lũng (vị trí hiện tại). Tuy nhiên, số phận của Thimphu Dzong rất lận đận khi liên tiếp bị phá hủy bởi hỏa hoạn và đặc biệt là trận động đất kinh hoàng năm 1897.

Cuộc đại trùng tu của Vua Jigme Dorji Wangchuck

Hình hài tráng lệ hiện tại của Thimphu Dzong phần lớn nhờ vào công lao của Đức Vua đời thứ 3 – Jigme Dorji Wangchuck. Khi ông dời thủ đô từ Punakha về Thimphu vào năm 1962, ông đã khởi xướng một dự án cải tạo khổng lồ kéo dài 7 năm. Điều đặc biệt là việc tái thiết này được thực hiện hoàn toàn theo phương pháp truyền thống: không có bản vẽ kiến trúc trên giấy, không dùng đinh ốc, tất cả dựa vào trí nhớ và kinh nghiệm của các bậc thầy thủ công (Zow Balep).

Kiến trúc độc bản: Sự hài hòa giữa Uy quyền và Mỹ cảm

Kiến trúc của Thimphu Dzong là chuẩn mực của kiến trúc pháo đài Bhutan (Dzong architecture), nhưng ở quy mô và độ tinh xảo cao hơn hẳn.

Tường thành trắng và Mái vàng (Ser-tog)

Ấn tượng đầu tiên khi nhìn thấy Thimphu Dzong là những bức tường thành quét vôi trắng xóa, dày đến vài mét, nghiêng nhẹ vào trong theo kiểu Ai Cập cổ đại để tăng khả năng chịu lực. Nổi bật trên nền trắng đó là những mái ngói đỏ sẫm và đặc biệt là các tháp vàng (Ser-tog) rực rỡ trên đỉnh Utse (tòa tháp trung tâm).

Kết cấu “Không đinh ốc”

Cũng giống như Paro Dzong hay Punakha Dzong, toàn bộ kết cấu gỗ của Thimphu Dzong được ghép nối bằng mộng. Các xà gỗ được sơn vẽ tỉ mỉ với các họa tiết hoa sen, đám mây, và các linh thú Phật giáo. Sự chính xác trong kỹ thuật ghép gỗ giúp pháo đài đứng vững trước rung chấn của dãy Himalaya suốt nhiều thế kỷ.

Khu vườn hoa hồng Hoàng gia

Một điểm khác biệt thú vị của Thimphu Dzong so với các pháo đài khác là khuôn viên xung quanh được chăm sóc cực kỳ kỹ lưỡng. Đặc biệt là những vườn hoa hồng nở rực rỡ vào mùa xuân và hè, tạo nên nét mềm mại, lãng mạn, làm dịu đi vẻ nghiêm nghị của một cơ quan hành chính cấp cao.

Bên trong Thimphu Dzong: Phân chia Quyền lực và Tâm linh

Cấu trúc bên trong của Thimphu Dzong thể hiện rõ triết lý Chhoe-sid-nyi (Hệ thống song hành Đạo và Đời). Pháo đài được chia làm hai khu vực riêng biệt:

Khu vực Hành chính (Phía Nam)

Đây là nơi làm việc của các bộ ban ngành chính phủ, Ban Thư ký và đặc biệt là Phòng Ngai vàng (Throne Room) của Đức Vua Jigme Khesar Namgyel Wangchuck. Đây cũng là nơi diễn ra các nghi thức ngoại giao quan trọng, đón tiếp các nguyên thủ quốc gia trên thế giới. (Lưu ý: Khu vực văn phòng Đức Vua và các bộ ngành thường đóng cửa đối với du khách để đảm bảo an ninh và sự trang nghiêm).

Khu vực Tôn giáo (Phía Bắc và Tây)

Đây là trụ sở mùa hè của Je Khenpo (Đức Pháp chủ – lãnh đạo tôn giáo tối cao của Bhutan) và Hội đồng Tăng già Trung ương. Vào mùa đông, các nhà sư sẽ di chuyển về Punakha Dzong (nơi có khí hậu ấm hơn), và khi mùa hè đến, họ lại quay về Thimphu Dzong. Tại đây có các đền thờ (Lhakhang) và chánh điện uy nghi với tượng Phật Thích Ca Mâu Ni khổng lồ, nơi du khách có thể vào chiêm bái.

Thimphu Tshechu: Lễ hội tâm linh lớn nhất thủ đô

Nếu đến Thimphu Dzong vào mùa thu (thường là tháng 9 hoặc tháng 10), bạn sẽ có cơ hội tham dự Thimphu Tshechu – lễ hội lớn nhất thủ đô, diễn ra ngay tại sân khấu ngoài trời cạnh pháo đài.

Hàng ngàn người dân Thimphu sẽ diện những bộ Gho và Kira đẹp nhất, đắt tiền nhất của mình để đến đây. Họ tin rằng việc xem các điệu múa mặt nạ (Cham Dance) không chỉ là giải trí mà là một nghi thức thanh tẩy tâm hồn. Tâm điểm của lễ hội là các điệu múa thiêng liêng như “Vũ điệu của Tám biểu hiện của Guru Rinpoche” hay “Vũ điệu của Thần Chết”. Không khí náo nhiệt, tiếng trống kèn vang dội giữa thung lũng tạo nên một trải nghiệm văn hóa không thể nào quên.

Nghi thức hạ cờ

Một “đặc sản” mà du khách thường rất thích thú khi đến Thimphu Dzong là nghi thức hạ cờ diễn ra vào lúc hoàng hôn.

Khác với việc hạ cờ ở các nước khác, tại Bhutan, nghi thức này được thực hiện bởi các tu sĩ và cảnh sát hoàng gia với trang phục truyền thống chỉnh tề. Buổi lễ diễn ra trong sự im lặng trang nghiêm, chỉ có tiếng bước chân và tiếng gió. Cờ được hạ xuống từ từ, gấp gọn cẩn thận và rước vào bên trong pháo đài. Chứng kiến khoảnh khắc này, bạn sẽ cảm nhận được sự tôn trọng tuyệt đối mà người dân Bhutan dành cho Tổ quốc và Đức Vua của mình.

Kinh nghiệm và Quy định tham quan

Vì Thimphu Dzong là nơi làm việc của Vua và Chính phủ, quy định tham quan ở đây khắt khe hơn bất kỳ nơi nào khác tại Bhutan. Bạn cần nắm rõ những điều sau để tránh bị từ chối vào cửa:

Giờ mở cửa đặc biệt

Đây là điều quan trọng nhất: Bạn không thể vào tham quan trong giờ hành chính.

• Thứ 2 đến Thứ 6: Chỉ mở cửa cho du khách sau 5:30 PM (mùa hè) hoặc 4:30 PM (mùa đông) – tức là sau khi giờ làm việc của các quan chức kết thúc và nghi thức hạ cờ bắt đầu.

• Thứ 7 & Chủ nhật: Mở cửa cả ngày (từ 9:00 AM đến 5:00 PM).

• Giờ nghỉ trưa: Thường đóng cửa từ 1:00 PM – 2:00 PM.

Quy định trang phục (Nghiêm ngặt)

Tại các Dzong khác, bạn có thể mặc lịch sự là được. Nhưng tại Thimphu Dzong, quy định ở mức cao nhất:

• Áo: Phải có cổ, dài tay, cài kín nút. Không được xắn tay áo.

• Quần: Quần dài chấm gót. Tuyệt đối không quần jean rách, quần bó sát.

• Giày: Giày tây hoặc giày thể thao lịch sự, có mang tất. Không mang dép lê, xăng đan.

• Khăn quàng (Kabney/Rachu): Nếu bạn mặc Gho/Kira, bắt buộc phải quàng khăn theo đúng cấp bậc. Hướng dẫn viên sẽ lo phần này cho bạn.

Kiểm tra an ninh

Bạn sẽ phải đi qua máy soi chiếu như ở sân bay. Không được mang dao, bật lửa, flycam hay các vật dụng nhạy cảm vào bên trong.

Góc chụp ảnh “Triệu like” tại Thimphu Dzong

Mặc dù không được chụp ảnh bên trong các điện thờ, nhưng khuôn viên bên ngoài và kiến trúc của Thimphu Dzong là thiên đường cho các nhiếp ảnh gia.

• Góc chụp ban đêm: Đây là thời điểm đẹp nhất. Khi màn đêm buông xuống, toàn bộ pháo đài được thắp sáng bằng hệ thống đèn pha nghệ thuật. Tường thành trắng rực lên, mái vàng lấp lánh phản chiếu xuống dòng sông Wang Chhu, tạo nên một khung cảnh huyền ảo như cung điện trên trời.

• Góc chụp từ đồi Sangaygang: Nếu bạn muốn lấy toàn cảnh pháo đài từ trên cao, hãy lái xe lên đồi Sangaygang (nơi có tháp truyền hình). Từ đây, bạn sẽ thấy Thimphu Dzong nằm gọn trong lòng thung lũng xanh mướt.

• Góc chụp với hoa hồng: Vào mùa xuân, hãy tận dụng tiền cảnh là những bụi hoa hồng rực rỡ để làm nổi bật sự cổ kính của pháo đài phía sau.

Những điểm đến kết hợp gần Thimphu Dzong

Vì thời gian tham quan Thimphu Dzong thường rơi vào cuối ngày, bạn có thể sắp xếp lịch trình để ghé thăm các điểm gần đó trước:

• Tòa nhà Quốc hội Bhutan: Nằm đối diện với Dzong qua dòng sông, một công trình kiến trúc hiện đại nhưng vẫn mang đậm nét truyền thống.

• Ludrong Memorial Garden: Một công viên xinh đẹp ngay gần đó, nơi lý tưởng để đi dạo chờ đến giờ mở cửa Dzong.

• Sân vận động Changlimithang: Nơi thường xuyên diễn ra các trận thi đấu bắn cung – môn thể thao quốc gia của Bhutan.

Câu hỏi thường gặp (FAQ)

Q: Tôi có thể gặp Vua tại Thimphu Dzong không? A: Đây là nơi làm việc của Đức Vua, nhưng Ngài thường di chuyển bằng lối đi riêng và làm việc trong khu vực hạn chế. Việc tình cờ gặp Vua là rất hiếm. Tuy nhiên, nếu may mắn, bạn có thể thấy đoàn xe Hoàng gia đi ngang qua.

Q: Tại sao giờ mở cửa lại muộn như vậy? A: Vì đây là cơ quan đầu não của Chính phủ đang hoạt động (active government building). Việc mở cửa du lịch tự do trong giờ hành chính sẽ ảnh hưởng đến công việc quốc gia.

Q: Vé tham quan bao nhiêu? A: Phí tham quan thường đã bao gồm trong gói tour trọn gói (SDF) mà bạn thanh toán. Bạn không cần mua vé lẻ tại cổng, nhưng cần Hướng dẫn viên xuất trình giấy phép (Route Permit).

Kết luận

Thimphu Dzong không chỉ là một điểm dừng chân để check-in. Đó là nơi bạn cảm nhận rõ nhất nhịp đập của đất nước Bhutan hiện đại: nơi truyền thống và phát triển cùng tồn tại, nơi tôn giáo và chính trị cùng hòa quyện để phụng sự cho triết lý “Tổng Hạnh phúc Quốc gia” (GNH).

Khi đứng trước những bức tường thành sừng sững ấy dưới ánh đèn đêm huyền ảo, bạn sẽ hiểu vì sao Bhutan luôn kiên định với con đường riêng của mình – một con đường bảo tồn bản sắc để vững vàng trước thế giới đầy biến động.

Hãy một lần đến với Thimphu Dzong, để thấy lòng mình tĩnh lại và để chiêm ngưỡng vẻ đẹp của “Pháo đài Tôn giáo Vinh quang” giữa lòng Hy Mã Lạp Sơn.

Liên hệ ngay với chúng tôi để thiết kế tour Bhutan chuyên sâu, khám phá trọn vẹn vẻ đẹp của Thimphu và các vùng đất linh thiêng khác!